Με αφορμή το έτος Οδυσσέα Ελύτη
Περίληψη: (Από ομιλίες μου σε συναντήσεις φίλων της Ποίησης 1978-79, Αθήνα κι εξωτερικό
με αφορμή την 10η ΕΚΔΟΣΗ του βιβλίου αυτού, από τις εκδόσεις ΙΚΑΡΟΣ, με μια ΛΙΘΟΓΡΑΦΙΑ του ζωγράφου Γιάννη Μόραλη και κόσμημα εξωφύλλου από το ζωγράφο Γιάννη Τσαρούχη, του οποίου ευτύχησα να ήμουν μαθήτρια).
{Το "ΑΞΙΟΝ ΕΣΤΙ" του Ο. Ελύτη, ένα από τα αγαπημένα μου ποιητικά βιβλία, ηχεί για μένα μυστικά κι επίμονα ο ήχος των λέξεών του και με ενέπνευσε και ζωγράφισα 65 έργα, ελαιογραφίες σε μουσαμά, που παρουσιάστηκαν σε ατομική έκθεσή μου στην Αθήνα το 1992 στην Πνευματική Εστία τότε του Τάκη Τρανούλη, στην Αγία Παρασκευή και σε ομαδική έκθεση κάποια έργα μου στην Ευρώπη 1995 και στην Ελλάδα αργότερα}
Το βιβλίο ΑΞΙΟΝ ΕΣΤΙ περιλαμβάνει 3 ΜΕΡΗ.
α) Η ΓΕΝΕΣΙΣ
β) ΤΑ ΠΑΘΗ
γ) ΤΟ ΔΟΞΑΣΤΙΚΟ
Αυτό οπού άφησε σε μένα η Ποίηση του και η μελέτη της ποιητικής δεξιότητας και τεχνικής στη λογοτεχνική έκφραση του Οδυσσέα Ελύτη σε αυτό το βιβλίο του, ήταν η γνώση για τα εξής μέρη της ύπαρξής μας: Ζωή-θάνατος-χάρις κι αυτό μέσα από:
α) Η ΓΕΝΕΣΙΣ=ΖΩΗ
β)ΤΑ ΠΑΘΗ= ΘΑΝΑΤΟΣ
γ)ΤΟ ΔΟΞΑΣΤΙΚΟ=ΧΑΡΙΣ
Ξεκινά ο Οδυσσέας Ελύτης με το εξής:
"Πλεονάκις επολέμησάν με εκ νεότητός μου,
και γαρ ουκ ηδυνήθησάν μοι."
ΨΑΛΜΟΣ ΡΚΗ'
Παρατηρούμε δηλαδή το εξής:
Ένας ψαλμός του Δαυίδ, που φανερώνει μια κρυφή πτυχή
του χαρακτήρα και της προσωπικότητας του Ο.Ελύτη.
Επειδή είχα την τύχη, να τον γνωρίζω από κοντά και πολλές
φορές είχαμε συζητήσει για διάφορα θέματα της ποιητικής
τέχνης, γνωρίζω πως ήταν βαθιά θρησκευόμενο άτομο.
Υπήρξε ένας σταθμός, οπού στάλαξε στην ψυχή μου ομορφιά,
αλλά και με έκανε να συνειδητοποιήσω την καταγωγή μου.
Στοίχειωσε μέσα μου το φως της χώρας μου και τοποθέτησε
στην ψυχή μου το δικό του στίγμα, που πάντα με ακολουθούσε
όπου κι αν ταξίδεψα.
Γράφει: "Ήταν ο ήλιος με τον άξονά του μέσα μου
πολυάχτιδος όλος που κυλούσε Και
αυτός αλήθεια που ήμουνα Ο πολλούς αιώνες πριν
Ο ακόμη χλωρός μες στη φωτιά Ο άκοπος απ' τον ουρανό..."
Ο ήλιος της Ελλάδας, το κάθετο φως του, οπού φώτιζε το κάθε τι
κι αστραπτοκοπούσε. Αυτό, οπού ζωγραφίζαμε τότε με τον Γ. Τσαρούχη
μέσα σε όλες τις διαστάσεις και σε όλο το ΑΞΙΟΝ ΕΣΤΙ είναι μια
δοξολογία. Ήταν μια αστραπή, ένας κεραυνός εν αιθρία για να συμβεί
η αφύπνιση στο δικό μου άξονα...
"Ίδια η μνήμη γινόμενη παρόν
τη φωνή πήρε των δέντρων, των κυμάτων..."
Με χάραξε ο Ο. Ελύτης και ζωγράφιζα την Ποίησή του!..
Με έκανε να θυμηθώ...με οδήγησε να βρω το μονοπάτι μου
και να κατανοήσω το ..."αυτός αλήθεια που ήμουνα Ο πολλούς
αιώνες πριν..." κι έγινα δημιουργός προσωπικών έργων
μέσα από Έργα Ζωγραφικής μου που δημιούργησα, μέσα από
τόπους οπού πήγα, μέσα από άτομα που συνάντησα, μέσα
από την Ποίησή μου με βιβλία που έγραψα...
Γιατί ως ΨΥΧΗ οπού είμαι ΘΥΜΑΜΑΙ...
" στεριές μεγάλες που ένιωσα
να μυρίζουνε χώμα όπως η νόηση"
Η Στερεά Ελλάδα, η γη οπού μεγάλωσα. Η γη οπού με γέννησε,
ο τόπος οπού έπαιξα, έτρεξα, έπιασα στα χέρια μου. Η γη οπού
με έθρεψε...κι εκεί ήταν τα γονικά μου, οπού πάντα μύριζαν χώμα
κι αυτό ήταν το χώμα της γνώσης. Η χοϊκή μου μάνα, ο χοϊκός μου
πατέρας, η στεριά μου!..Κι έγινε σημάδι που με καθοδήγησε αυτή
η γη. Ναι, ήταν το δικό μου βουνό, ο αγαπημένος μου Παρνασσός!
( φωτογραφία Παρνασσός από τη Νότα Κυμοθόη)
"Αρετή με τις τέσσερις ορθές γωνίες..."
Αυτή οπού δεν επιβάλλεται!..Γιατί εμπεριέχει αξίες οπού
δεν μπορεί κανένας νομοθέτης να νομοθετήσει.
Η αγάπη για τον τόπο καταγωγής, η εικόνα που με σημάδεψε
"ένα σημείο μοναχά, ένα σημείο"
κι ήταν η όψη της αγάπης στα πρόσωπα τα γνώριμα
ο τρόπος, το χαμόγελο, η καλοσύνη, η εγκάρδια χαρά...
η αντοχή, η υπομονή, η καρτερία, η συγχώρεση...
Ναι, ήταν η ΑΓΑΠΗ και ο δρόμος που είναι μόνο ΕΝΑΣ
μία σκάλα και είναι μέσα σε αυτό οπού είναι πάνω στη γη
"ΑΥΤΟΣ
ο κόσμος ο μικρός, ο μέγας!.."
Κι επειδή συλλογιζόμουν όλ' αυτά τα τόσο ωραία του κόσμου γύρω
γύρεψα να τον γνωρίσω
ξεκινώντας από της αυλής μου τα δέντρα...
που σύχναζαν τα τζιτζίκια κι εκείνα τα λιόδεντρα
οπού περνούσε από μέσα τους όλο το φως...
Γιατί...
"...το δέντρο μονάχο του
χωρίς κοπάδι
για να το κάνεις φίλο σου
και να γνωρίζεις τ' ακριβό του όνομα
...και πλατύς επάνου ο ουρανός
για να διαβάζεις μόνος σου την απεραντοσύνη"
Έτσι πήρα το μονοπάτι μου μόνη
από κάτω ταπεινά για να φτάσω εκεί επάνω
οπού με έλκει ένα φως ουράνιο
σαν αυτό οπού έλκονται τα κλαδιά και φύλλα των δέντρων...
"Οι κρυφές συλλαβές όπου πάσχιζα την ταυτότητά μου ν' αρθρώσω"
Κρατώντας εκείνα τα πρώτα φωνήεντα από γνώση
που μου έδωσαν τα γονικά μου και η καλή μου η γιαγιά
κι όλα όσα οι δάσκαλοί μου με γραφή κι ανάγνωση
μου έμαθαν...μια τόσο ασήμαντη και πάσχιζα στο χαρτί
με χρώματα και μολύβια, μέσα σ' ευωδιές άνοιξης
σε μια γη Λοκρών ( φωτ.3, άποψη από Ελάτεια),
οπού τόσο αγάπησα κι αγαπώ!..
Και μέσα στα μικρά και μεγάλα σπίτια είδα καθαρά
εκείνες τις γερόντισσες στις φωτογραφίες
να περνάνε στον αέρα δίχως να μου μιλάνε
κι εκείνους τους άντρες με τα μεγάλα μουστάκια
κι όλο μορφές αντικριστά σε τοίχους από προγόνους
κι έψαχνα στ' αλήθεια εμένα, αυτή οπού ήμουνα εκεί
ανάμεσά τους κι επάνω στη γη τόσο, μα τόσο χλωρή
κι έγινα η όψη του Ήλιου, που κάθε πρωί με χάραζε
καθώς τα κοκόρια της αυλής μου με ξύπναγαν...
"ΑΥΤΟΣ εγώ λοιπόν
και ο κόσμος ο μικρός, ο μέγας!"
Μέσα στο δικό μου άστρο οπού με οδήγησε εδώ
για να σαρκωθώ σε αυτόν τον τραχύ δρόμο
μέσα από την εξουσία και τον κλήρο της γενιάς μου
στα χώματα οπού ωριμάζουν καρποί ευωδιαστοί
και γνώρισα αμίλητη μέσα στη φωτιά και στον πόνο
την οργή, το θυμό, την πίκρα, τον πόνο, τη μοναξιά
"Βλέπεις, είπε, είναι οι Άλλοι
και δε γίνεται Αυτοί χωρίς Εσένα
και δε γίνεται μ' Αυτούς χωρίς, Εσύ
Βλέπεις, είπε, είναι οι Άλλοι
και ανάγκη πάσα να τους αντικρίσεις
η μορφή σου αν θέλεις ανεξάλειπτη να ΄ναι
και να μείνει αυτή..."
Τηρώντας τις ΑΡΕΤΕΣ όλες και την ΠΙΣΤΗ άσβεστη
σκέπασα χώμα όλες τις άσχημες μνήμες
κι εκεί χλόϊσε η μνήμη οπού έγινε δημιουργία
κι αυτή οπού με κράτησε στις πλάτες της
και εισέρχομαι εδώ με κάποια αξιοπρέπεια
γιατί...
"Αν αλήθεια κρατήσεις και τους αντικρίσεις, είπε,
η ζωή σου θ' αποκτήσει αιχμή και θα οδηγήσεις, είπε
Ο καθείς και τα όπλα του, είπε
Και αυτός αλήθεια που ήμουνα Ο πολλούς αιώνες πριν
Ο ακόμα χλωρός μες στη φωτιά Ο άκοπος απ' τον ουρανό
Πέρασε μέσα μου Έγινε
αυτός που είμαι..."
Για μένα ...ΠΡΩΤΑ ο ΘΕΟΣ
(Αρετή-Πνεύμα-Φως)
κι ύστερα όλοι κι όλα ακολουθούν!
Νότα Κυμοθόη, Ιανουάριος 2011, Αθήνα
copyright:Nota Kimothoi
.jpg)
